Het zat al een tijdje in de pijplijn om de tocht die Joe met zijn regiment, het 7de regt. ‘de Forteresse’ over te doen. Zelf heeft hij niet veel over die vlucht verteld in de brieven die zijn nagelaten, maar het Legermuseum heeft met “7ième de Ligne, l’Histoire du regiment” uit 1928, een gedetailleerd relaas van de gebeurtenissen. Daar lezen we dat het regiment op 4 dagen tijd in Veurne is geraakt. Ik had mezelf vier dagen gegeven om te zien hoever ik geraak; behalve een deadline zit er geen vijand achter me aan. Een verslag:

Dag1:

Le Lion Rouge in Brasschaat

Daags voor mijn vertrek heb ik een oproep gelanceerd op social media om onderweg slaapplaats vast te krijgen. De reacties zijn alvast bemoedigend en de eerste etappe is snel vastgelegd: Brasschaat tot Antwerpen. Ik vertrek pas in de namiddag uit Brasschaat, aan het café waar Joe in augustus ’14 zijn eerste brief naar zijn vrouw in Antwerpen schreef. Het is één lang stuk langs de Bredabaan, via Kleine Barreel en Merksem tot aan de kaaien in Antwerpen. Joe had die trip zelf ook al te voet en per paardentram gedaan op een verlofdag, om op bezoek te gaan bij Elisa en zijn schoonfamilie in de Markgravestraat 8. Van de chique villa’s in Brasschaat gaat het naar de typische ‘steenweg-winkels’ met hier en daar nog een modernistische villa ertussen geprangd. 50 meter weide zorgt voor een overgang naar de bewoonde voorstad, waar nog mooie oude huizen staan. Hoe meer je bij de kern van de gemeente komt, hoe meer leegstand en verval je ziet. Als ik de haven nader moet ik even door een werf ploeteren: de oude ‘IJser’-brug of IJzerlaanbrug is net afgebroken. Die brug dateert pas van 1950 maar als ik er historische kaarten op nakijk lag op die locatie ook een eeuw geleden al een brug. Nu is er een fietsbrug in de plaats gekomen, die brengt me via de Dam tot bij Park Spoor Noord, net voor etenstijd.

Verder onderweg in Antwerpen ga ik toch langs de Markgravenstraat. Hoewel het regiment waarschijnlijk langs de IJzerlaan naar de kaaien is getrokken profiteer ik van de gelegenheid om  daar langs te gaan. Het is een bescheiden huis in de universiteitsbuurt. Schoonvader Karel en schoonzus Jette (Henriette) woonden er tot na de oorlog. Karel was baas van café-chantant ‘De Volksvriend’ op de Vischberg in het oude havengedeelte, vlakbij het Steen. Ook die buurt is ondertussen verdwenen.  Aan de aanlegsteigers van de Flandria zit het vol met jong volk dat geniet van de zon en wijn van de nachtwinkel. Hier lag in 1914 de pontonbrug langswaar de meeste vluchtelingen gepasseerd zijn die dagen. De noodbrug werd in 2014 nog opnieuw aangelegd ter herdenking van de val van de stad.

Ik stap terug de stad in, richting Borgerhout, waar ik mij bij vrienden aan het Coxplein te slapen kan leggen.

Linkeroever

Dag 2: 

Om de Schelde over te steken zijn er tegenwoordig verschillende opties: Kennedytunnel, Konijnepijp en de voetgangerstunnel in het St. Andrieskwartier. In geen tijd ben ik aan Linkeroever, waar ik nog even terugkijk over de stad. Ook hier weer een lange rechte steenweg tot in Beveren-Waas. Daar hergroepeerde het 7de in de nacht van 8 op 9 oktober ’14. Kort na de middag ben ik op de Markt van Beveren, de voeten doen al serieus pijn en de zon brandt, ondanks de bewolking en de wind. Enkele kilometers stappen is voor de moderne mens een opgave geworden, moet ik vaststellen. Ook al heb ik niet de leeftijd van een soldaat in die tijd en nu twaalf jaar ouder dan Joe destijds valt het me dik tegen dat ik na een halve dag stappen al serieus last heb. Verder is er enkel lelijkheid te melden, het is pas voorbij Beveren dat ik voor het eerst een stuk natuur langs de weg tegenkom, tot nu toe was het een en al lintbebouwing langs de weg. Om 16u ben ik in Vrasene, pitsstop in café De Sportman, waar ze raar opkijken van zo’n mens te voet met een rugzak. Overnachting heb ik nog niet voor vanavond, maar ik bel even naar de ‘Verbeke Foundation’, waar ik direct terechtkan: er is nog plaats in de ‘campingflat’; een kunstwerk van Kevin van Braak.

De Verbeke Foundation

Dus nog even flink doorstappen tot Sint Gillis Waas, waar ik rond 18:30 aankom en nog even iets te eten zoek. De voeten zijn kapot, mijn vel roze-rood en omdat de Verbeke Foundation niet echt op de weg ligt die het regiment toen heeft afgelegd permitteer ik me om tot daar te liften. De tweede auto stopt al direct en zet me voor de deur af. Ik word er hartelijk ontvangen en mag mee aan tafel schuiven met Geert, zijn vrouw Carla en hun gasten: een viertal backpackers die er verblijft en kost en inwoon verdient door er ook te werken. Een fijne avond docu’s kijken en discussiëren met een Maleis, een Hongaar, een Spanjaard en een Brit. Als de nacht is gevallen strompel ik naar mijn tent op de eerste verdieping van de CampingFlat.

Dag 3:

Als de backpackers na het ontbijt aan de slag gaan is het tijd om te vertrekken. Ik trek een heel eind langs de E34, tot in Koewacht. Daar stoot ik op de Nederlandse grens. Op de panelen aan de grenspalen lees ik de geschiedenis van het dorp tijdens WO1, de Dodendraad sneed het dorp in twee en de Nederlanders zorgden geregeld voor broodleveringen als er schaarste dreigt in Belgie. Langs enkele landwegen kom ik in Kruisstraat, een gehucht van Moerbeke. Het regiment is vanuit St. Gillis Waas iets zuidelijker getrokken, door Stekene en hielden 9 oktober, tegen de middag een ‘grande halte’ in Polkenbos. Daar moesten ze echter direct weer vertrekken, want Duitse troepen waren in aantocht vanuit Lokeren. In ijltempo naar Moerbeke, maar nog voor ze daar aankomen wordt het station daar gebombardeerd en draaien ze noordelijk af, richting Kruisstraat. Daar stuiten ze ook op de Nederlandse grens en trekken ze verder oostwaarts via Overslag om tot in Zelzate te geraken. Daar slaan ze bivak op. Zelf trek ik ook te voet tot in Zelzate, maar staak daar mijn tocht: het ongemak van pijnlijke voeten en de loodzware zon (net mijn geluk om tijdens een hittegolf op pad te gaan) zorgen ervoor dat ik me nauwelijks kan focussen op foto’s nemen… en laat dat net de bedoeling van mijn tocht zijn.

De grens in Overslag

Noot: de foto’s op deze pagina zijn instagram kiekjes die onderweg werden genomen, het ‘echte werk’ volgt nog…